Είναι γεγονός ότι καθημερινά όλοι μας βιώνουμε άγχος και ανησυχία. Ο γρήγορος τρόπος ζωής, οι πολλές υποχρεώσεις και τα τελευταία 2 χρόνια, κυρίως η πανδημία, αλλά και ο πόλεμος πλέον στην Ουκρανία έχουν αυξήσει κατά πολύ τα επίπεδα του άγχους όλων μας. Μάλιστα σύμφωνα με μία σχετικά πρόσφατη παγκόσμια έρευνα, η Ελλάδα είναι η πιο στρεσαρισμένη χώρα του κόσμου, ενώ η Αθήνα η πιο αγχώδης πόλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρόλο το συσσωρευμένο άγχος που βιώνουμε όλοι, υπάρχει μία ομάδα ατόμων οι οποίοι το βιώνουν σε αρκετά μεγαλύτερο βαθμό και με μεγαλύτερες συνέπειες στη ζωή τους. Είναι τα άτομα που πάσχουν από Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή ή αλλιώς ΓΑΔ. Τι είναι λοιπόν η ΓΑΔ και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Συμπτώματα

     Σύμφωνα με το DSM-5 (στατιστικό και διαγνωστικό εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών) τα διαγνωστικά κριτήρια της ΓΑΔ είναι τα εξής:

1. Υπερβολικό άγχος και ανεξέλεγκτη ανήσυχη σκέψη που εμφανίζονται τις περισσότερες μέρες μιας περιόδου τουλάχιστον 6 μηνών, για μια σειρά γεγονότων ή δραστηριοτήτων (όπως η εργασία, η σχολική επίδοση, οι διαπροσωπικές σχέσεις κλπ).
2. Το άτομο αισθάνεται ότι είναι δύσκολο να ελέγξει την ανησυχία.
3. Το άγχος και η ανησυχία συνδέονται με 3 (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα 6 συμπτώματα (με τουλάχιστον μερικά από αυτά να είναι παρόντα τις περισσότερες ημέρες κατά τη διάρκεια των τελευταίων 6 μηνών):

• Νευρικότητα ή αίσθημα αγωνίας ή τεντωμένα νεύρα
• Εύκολη κόπωση
• Δυσκολία συγκέντρωσης ή αίσθημα ότι το μυαλό αδειάζει
• Ευερεθιστότητα
• Μυϊκή τάση
• Διαταραχή του ύπνου (δυσκολία επέλευσης ή διατήρησης του ύπνου ή ανήσυχος/μη ικανοποιητικός ύπνος)

      4. Η έδρα του άγχους και της ανησυχίας δεν εξηγείται καλύτερα στα πλαίσια μίας άλλης διαταραχής, όπως άγχος μήπως πάθει κρίση πανικού (διαταραχή πανικού), αμηχανία και άγχος σε δημόσιο χώρο (κοινωνική φοβία), άγχος μήπως μολυνθεί (ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή), άγχος επειδή θα απομακρυνθεί από το σπίτι και τους συγγενείς (άγχος αποχωρισμού), άγχος ότι θα πάρει βάρος (ψυχογενής ανορεξία), άγχος ότι θα έχει πολλαπλές σωματικές ενοχλήσεις (σωματοποιητική διαταραχή) ή ότι θα πάθει μια σοβαρή ασθένεια (υποχονδρίαση) και άγχος που προκαλείται στα πλαίσια μετατραυματικού στρες.

     5. Το άγχος, η ανήσυχη σκέψη και τα σωματικά συμπτώματα προκαλούν κλινικά σημαντικές ενοχλήσεις ή έκπτωση των κοινωνικών, επαγγελματικών ή άλλων σημαντικών περιοχών της λειτουργικότητας.

     6. Η διαταραχή δεν οφείλεται στις άμεσες φυσιολογικές δράσεις μιας ουσίας (π.χ. κατάχρηση ουσίας, φάρμακα) ή σε μία γενική σωματική κατάσταση (π.χ. υπερθυρεοειδισμός) και δεν εμφανίζεται αποκλειστικά κατά τη διάρκεια μίας διαταραχής διάθεσης, μίας ψυχωτικής διαταραχής ή μίας διάχυτης αναπτυξιακής διαταραχής.

   Είναι προφανές ότι σύμφωνα με τα παραπάνω διαγνωστικά κριτήρια αυτό που κυριαρχεί στη ΓΑΔ είναι το υπερβολικό άγχος και η ανεξέλεγκτη ανησυχία όχι απλά για μία περίσταση, αλλά για έναν αριθμό δραστηριοτήτων. Σίγουρα σε κανέναν δεν αρέσει να ζει με διαρκές άγχος. Μπορούμε, λοιπόν, να φανταστούμε σε έναν μικρό βαθμό πώς είναι να ζει κάποιος σε καθημερινή βάση με έντονο άγχος, ανεξέλεγκτη σκέψη και συνάμα χωρίς να μπορεί να κάνει κάτι για να ανακουφιστεί. Η ΓΑΔ είναι μία εξουθενωτική διαταραχή που μπορεί να προκαλέσει έντονη δυσφορία και σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας σε όλα τα επίπεδα. Η ερώτηση που μας έρχεται στο μυαλό είναι: Υπάρχει θεραπεία για τη ΓΑΔ;

Αντιμετώπιση

   Η Γνωσιακή – Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία έχει φανεί πως είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της ΓΑΔ σε έναν ικανοποιητικό βαθμό. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν τόσο το γνωστικό όσο και το συμπεριφορικό κομμάτι. Για παράδειγμα, το πρώτο βήμα συνήθως στη θεραπεία είναι η ανίχνευση των ερεθισμάτων που πυροδοτούν το άγχος, είτε εσωτερικά είτε εξωτερικά. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς αυτά τα πρώιμα ερεθίσματα συχνά οδηγούν σε μια σπειροειδή κλιμακούμενη αύξηση του άγχος. Με την άμεση παρέμβαση στα πρώιμα σημεία του άγχους το άτομο μπορεί να μάθει να ανακόπτει την κλιμάκωση του άγχους πριν φτάσει σε υψηλότερα επίπεδα. Επιπλέον, υπάρχουν τεχνικές ελέγχου των ερεθισμάτων οι οποίες μπορεί να αποδειχτούν πολύτιμες. Για παράδειγμα, ο θεραπευόμενος μπορεί να προγραμματίσει μία καθημερινή περίοδο ίσως 30 λεπτών για να αφήνεται στις ανήσυχες σκέψεις του. Όταν έρχονται άλλες ανήσυχες σκέψεις μέσα στη διάρκεια της ημέρα υπενθυμίζει στον εαυτό του ότι θα αφεθεί σε αυτές τις σκέψεις στη διάρκεια του προγραμματισμένου 30λεπτου. Οι μέθοδοι χαλάρωσης επίσης έχουν αποδειχτεί ιδιαίτερα υποβοηθητικές. Σε αυτές περιλαμβάνονται η διαφραγματική αναπνοή, η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση και η εφαρμοσμένη χαλάρωση. Σίγουρα υπάρχουν κι άλλες τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν. Για αυτό, αν αντιλαμβάνεστε ότι ίσως πάσχετε από ΓΑΔ, θα ήταν σημαντικό να ζητήσετε βοήθεια. Το διαρκές άγχος μπορεί να σας στερήσει τη χαρά, αλλά και να δημιουργήσει σωματικά προβλήματα. Το καλό όμως είναι ότι μπορείτε να βοηθηθείτε